Kordon Kanı
ve Kök Hücreler
Kordon Kanı Nedir?
Kordon Kanı, göbek kordonu ve plasentada kalan kandır. Kök hücre bakımından zengin bir kaynak olan kordon kanı, 1978 yılında hematopoetik kök hücrelere sahip olduğunun keşfedilmesinin ardından doğumlarda atık olarak çöpe atılmak yerine, başta kan kanseri olmak üzere pek çok hastalığın tedavisinde kullanılmak üzere toplanmaktadır.
Her yaşayan organizma yaşamı boyunca, sistematik olarak yeni hücreler üretir ve bunlar daha sonra olgun ve farklı doku ve organlara dönüşen hücrelere farklılaşır. Kök hücreler, ölü hücrelerle yer değiştiren hücrelerdir. 4 çeşit kök hücre vardır: totipotent hücreler, pluripotent hücreler, multipotent hücreler ve unipotent hücreler. Multipotent hücreler hematopoetik kök hücreler içerir ve kordon kanı bunun için önemli bir kaynaktır.
Kordon Kanı, özellikle hematopoetik ve onkolojik hastalıklar olmak üzere kök hücre, 80’den fazla hastalığın rutin tedavisinde kullanılabilmektedir. Kök hücre çalışmalarında ileri uygulamalar gelecekte çok daha fazla hastalığın tedavisi için umut olabilecektir.
Tedavilerde sıkça kullanılan kemik iliği kök hücreleri ile kordon kanı kök hücrelerinin farkı için videomuzu izleyebilirsiniz:
Göbek kordon kanı, bir gün çocuğunuzun veya kardeşinin hayatını kurtarabilecek bir nitelik taşıyabilme potansiyeline sahiptir. Göbek kordon kanı, hematopoetik kök hücreler açısından zengin bir kaynaktır ve bu da kemik iliği hücreleri gibi, hematopoetik ve bağışıklık sistemi işleyişini iyileştirmek için kolaylıkla nakledilebilir. Ayrıca yetişkin donörlerden alınan kök hücrelerle karşılaştırıldığında çok daha etkili oldukları kanıtlanmıştır. Kordon kanı kök hücreleri hem otolog nakillerde (nakil yapılan kişi aynı zamanda donördür) hem de allojenik nakillerde (donör ver alıcı farklı kişilerdir) kullanılabilir.
Kordon Kanı Nasıl Alınır?
Kordon kanı, doğumdan hemen sonra kesilen göbek bağının, göbek kordonu ve plasentada kalan kısımdan alınır. Göbek bağının kesilmesinin ardından kan hızlıca steril kan torbası içine toplanır. Kordon kanı alınma işlemi, oldukça basit ve güvenlidir.
Kordon kanı alımı doğumu yapan doktor ya da doğumda bulunan sağlık personeli tarafından yapılır. Kordon kanı kiti aile tarafından doğuma getirilmiş olmalıdır. Böylece doğumda alınan kordon kanı, kit ile birlikte kordon kanı bankası sorumlusuna verilerek laboratuvara iletilmesi sağlanır.
Kordon Kanı Nasıl Saklanır?
Kök hücreler kordon kanı işlendikten sonra geriye kalan materyaldir. Bu hücreler özel taşıyıcı kaplara aktarılır. Bu taşıyıcı kaplar da -196°C’lik özel tanklara yerleştirilir, burada ihtiyaç duyulana kadar kalırlar. Tüm bu prosedürün mutlak suretle geçerli tüm kalite standartlarını karşılaması gerekmektedir.
Doğum sırasında toplanan kordon kanı kök hücreleri bebeğin kendisi ve kardeşleri için, hatta doku uyumu olduğu sürece diğer aile bireyleri için de kullanılabilir. Kordon kanı, sadece yaşamın başlangıcında toplanabilmesine rağmen, yıllar sonra bile kullanılabilir.
Kordon Dokusu Nedir?
Göbek kordonu, bebeği anne karnında besleyen damarların etrafını saran, onları dış etmenlere karşı koruyan dokudur. Doğum gerçekleştikten sonra işlevi kalmadığı için atılır. Göbek kordonunda kordon kanından farklı kök hücreler bulunur. Bu kök hücreler kemik, kas, kıkırdak, yağ, sinir, karaciğer dokusu gibi pek çok dokuya dönüşebilir.
Kordon dokusu Wharton Jeli adı verilen bir yapı tarafından çevrelenmiştir. Wharton Jeli mezenkimal kök hücreler bakımından oldukça zengindir. Doğum sırasında anne ya da bebeğe zarar vermeden doğumdaki sağlık görevlisi tarafından 10-15 cm alınarak saklanmaktadır. Kordon dokusu ailelerin tercihine göre dondurulmadan önce kök hücrelerine ayrıştırılabilir ya da dondurulup ihtiyaç durumunda çözüldükten sonra kök hücrelerine ayrıştırılabilir.
Kordon Dokusu Neden Saklatılmalıdır?
- Kordon dokusu kök hücreleri ile yapılacak nakilde alıcı ve verici arasındaki doku uyumu gerekliliği minimumdur. Bundan dolayı kordon dokusu kök hücrelerini sadece bebeğiniz için değil, kardeşleri, anne-babası, hatta büyükanne-büyükbabası için bile kullanabilirsiniz.
- Serebral Palsi, Otizm, ALS gibi hastalıkların mezenkimal kök hücrelerle tedavi edilebilmesi için yapılan pek çok deneysel çalışma mevcuttur.
- Kordon dokusu kök hücreleri laboratuvarda kültür ortamında çoğaltılabilir.